Kök Ur Nematodları
• Kök-ur nematodları mikroskobik canlılardır.
• Kışı urlu bitki kökü artıklarında ve toprakta yumurta veya larva halinde geçirir. Hafif ve orta karakterli topraklarda yaşar, ağır toprakları sevmez.
• Toprak sıcaklığı 10°C’den aşağı ise gelişemez, zararı 15°C’de başlar.
• Gelişme süresi laboratuvar şartlarında 27°C’de 3-4 haftadır.
Zarar Şekli
• Kök-ur nematodları iç parazit (endoparazit) nematodlardır.
• Konukçusu olduğu bitkinin kök sisteminde urlara neden olur, bitkinin iletim dokularını bozarak topraktan su ve besin alışverişini kısıtlar.
• Bitkide gelişme yavaşlar ve durur, bodurlaşma görülür.
• Yapraklarda sararma, çiçek ve meyve dökülmelerine neden olur.
• Enfeksiyon ağır ise bitki tamamen kuruyabilir.
• Kökte oluşan urun büyüklüğü ve şekli, bitki türü ve yaşına göre değişiklik gösterir.
• Domates, kabak ve hıyar bitkisi köklerinde büyük urlar oluşurken, biber bitkisinde oluşan urlar nispeten küçüktür.
• Kök-ur nematodları’nın ikincil zararı ise, kılcal köklerde açmış olduğu yaralardan giren toprak kökenli patojenlerin bitkide oluşturduğu hastalıklardır.
• Kök-ur nematodları’nın neden olduğu verim kayıpları, popülasyon yoğunluğuna ve bitki çeşidine göre değişmekte olup, bu oran sebzelerde genel olarak %15-85’dir.
• Sera koşullarında yetiştirilen hıyarlarda ise, % 16-47 arasında ürün kaybına neden olabilmektedir.
Mücadele Yöntemleri
Kültürel Önlemler
• Bitkisel üretimde nematodla bulaşık olmayan fideler kullanılmalıdır.
• Üretim materyali ekim veya dikimden önce mutlaka nematolojik yönden analiz edilmelidir. • Mümkünse bulaşık tarla nadasa bırakılmalı veya 3-4 yıllık bir münavebe uygulanmalıdır.
• Üretim yapılacak alandan ekim-dikim öncesi mutlaka toprak örneği alınarak nematod analizi yaptırılmalıdır.
• Ülke ve bölge koşullarına uygun ve nematoda dayanıklı çeşitler ile dayanıklı/ tolerant aşılı fideler kullanılmasına özen gösterilmelidir.
• Sulama suyunun nematodla bulaşık olmamasına dikkat edilmelidir.
• Yaz aylarında toprak 15 gün ara ile 30-40cm derinlikte en az 2 kere alt üst edilerek nematod popülasyonu azaltılmalıdır.
• Hasat sonunda nematodla bulaşık bitki kökleri toplanıp imha edilmelidir (yakma, güneşte kurutma gibi).
• Bulaşık alanlarda kullanılan toprak işleme alet ve makineleri temizlenmeden kullanılmamalıdır.
• Sera girişlerinde sönmemiş kireç kullanılarak temizliğe dikkat edilmelidir.
Kimyasal Mücadele
Kabakta Kök ur nematodlarına karşı ruhsatlı ilaç bulunmamakla birlikte bulaşık alanlarda zararlıya karşı ilaçlı mücadele ekim dikim öncesi, toprak işlendikten sonra ekim tavına geldiğinde ve toprak sıcaklığının 15o C’nin üzerinde olduğu zamanlarda, özellikle sonbahar aylarında boş saha ilaçlaması şeklinde yapılmalıdır. İlaçlamalarda ruhsatlı nematisitler kullanılmalıdır.
